Dziedzictwo

(W Głęboczycy)

Pan wie, gdzie mój ojciec jest pochowany? Abram jest pochowany w stawie pod Radoszyną. A kto go zabił? Hm, ten, co zabił, to, panie, nie żyje też. To pan wie, kto to był? Kto? A dowiedz się pan. Niech pan powie, niech się pan niczego nie boi… Nie boi się, ło! Zobacz pan, jak rąbali w nocy w drzwi siekierami. Dlaczego? Żeby pan ze mną nie rozmawiał? Ja ci tu, kurwa, bede rozmawiał!… Tak mówili? No. Kto? A idź pan, dowiedz się pan. Pan wie i nie chce powiedzieć? No nie chcę. Powiedz pan, to w nocy łeb panu upierdolą… Czego oni się boją? Przecież nikt już do więzienia nie pójdzie… Panie, jest rodzina ich! Jem wstyd! Co pan myśli? Jak się ta rodzina nazywa? A tak, jeszcze bede gadał…

A co tam bedziesz żałował, niech wie człowiek, jak syn jest, jego serce boli. Czy mój ojciec tutaj przychodził? A bo to raz! Z żoną, z dzieckiem? A jak! I nocowaliśmy tu? Tak, na oborze. Pamiętam, że byliśmy gdzieś na oborze, nad krowami. I w lesie tuście byli, bo tu był wszędzie las. Wie pan co, chociażby pan pomógł temu człowiekowi, żeby mu jakeś rente dali, bo oni mu nic nie chcą dać… Długośmy tu przychodzili? Parę miesięcy. A później? A późnij trzeba było uciekać, bo już nie było można… Dlaczego? Panie, za przechowanie Żyda, to pan wie, co groziło? Spalenie budynków, zniszczenie całej rodziny i drugiej! Za złapanie Żyda w mieszkaniu, rozumie pan? No, prawde mówi… I ludzie rezykowali, ale jak już nie można było, to nie można. Same już wiedziały, że trzeba uciekać, bo już skarżyli ludzie, no! Sąsiedzi? A, co bede gadał. A kto zabił mojego ojca? Pewno Laskowski. Laskowski? Komendant policji, jego dom tam jeszcze jest w Dobrem. To on go zabił?

On. Otwarcie czy po kryjomu? Normalnie, złapali, przyprowadzili, zaprowadził z Niemcami tam w te doły, co Żydów zabijali, strzelił i już. Ale pan mówił, że w stawie jakimś? A, Abram to leży pod Radoszyną, taki stawik tam jest. Więc nie Laskowski go zabił? Abrama to chyba nikt nie zabił, on sam chyba zmarł, bo tam, nad strużką leży. To kogo zabił Laskowski? Laskowski dużo Żydów zabił. Co się z nim stało? Umarł na Zachodzie, uciekł skur… Zostawił dom w Dobrem, ten, co postarunek jest. Możecie zabrać, bo to wasza praca. Który to dom, Tadek? Co postarunek jest. To czyj, tego pana jest? Nie, Laskowskiego, ale to za ich piniędze. Żydów obrabował, kurwa, zabrał. No widzisz, jak on wszystko wie… Wy byście mu choć pomogli, żeby mu z tej Ameryki coś… A nie mówiono, kto mojego ojca zabił? Ja o nikem nie słyszał, tylko wiem, że tam leży. Widział go pan tam? Nie, tylko ludzie widzieli i mówili, że Żyd Abram. Michla to widziałem, jak chowali, samem pomagał zakopywać. Tego starego, Tadek? Tak. Stary to chyba w choinie umarł. W choince tego Michla zakopali?

Tu za Bodecczakiem. Czy miał dwie córki i syna? Taki wysoki był. Ja go nie pamiętam, ale to byli mojej matki kuzyni. W jaki sposób on umarł? W jaki sposób? Głodny był, się przewracał z głodu i wyleciał, już też nie żyje, Bodecczak z Wólki, uderzył sztachetą i się wywalił na płot. Umarł na płocie i gośmy pochowali. Gdzie? Tu zaraz w tym lasku. Wysoki był taki, bydłem handlował. Do mojego ojca przychodził, dobrze się znali. Za co go tamten uderzył? Za co? Łobuz to wie pan za co bije? Ale Sobótczaki też nie żyją oba, przetrzymały Żydów, w piwnicy. Daj pan spokój, pod strachem Boga i to piwnica przy drodze. A co miały z nich, nic, bo już Niemcy ich oczyścili, zabrali im. Ale ten dom to możecie po Laskowskim odebrać. Dom należał do niego. Należał, ale on was niszczył, zabierał i za wasze postawił. Bo tu Żydzi sklepy mieli, handlowali, byli bogace, ja pamiętam. Niemcy z nich ściągali i on z niemi. A który jeszcze miał pare groszy gdzieś, to w tem, w Tramblince… Tam mam znajomego, to nosił jem jedzenie do Tramblinki. I zarabiał? Zarabiał!… No musieli płacić za żywność. A dzisiaj za żywność pan nie płaci?