Dziennik roku węża

Dlaczego Dziennik roku Węża? Wierzę w chiński zodiak? Ja nie, ale wierzy półtora miliarda Chińczyków. W demokracji już by mnie przegłosowali, myślę sobie, i Wąż byłby przymusowy. Ale demokracji u nich na szczęście nie ma, jest tylko jakaś dziwna nomenklaturowa republika komunistyczno- kapitalistyczna, z którą handlują cwani sąsiedzi. Dziesięć lat temu spędzałem chiński Nowy Rok w Singapurze, po sąsiedzku. W całym mieście puchy, jak to w rodzinne święta. Dwa dni piliśmy wino i rozmawialiśmy o życiu z przyjaciółką Amerykanką o japońskich korzeniach w jej tropikalnym domu z kamienia. Na trzeci dzień zgasły fajerwerki, z nieba runął prom kosmiczny Columbia (na Teksas wprawdzie, nie na Azję), a do naszych drzwi w Singapurze zapukał nowozelandzki narzeczony Naomi i spojrzał na mnie wymownie. Trzeba się było zbierać. Z tamtych rozmów o życiu zapamiętałem jej pełne powątpiewania słowa: „Dlaczego miałoby ci się nie udać?”, i smród francuskich fajek podczas przesiadki na Roissy w drodze powrotnej do Warszawy.

Dziś jestem w Pradze, żaden prom czy inny złom kosmiczny nie spadł mi na głowę i tylko znienacka abdykował niemiecki papież Benedykt. Aha, i piorun walnął w kopułę Świętego Piotra. Mogę spokojnie stukać w klawisze, mogę opowiadać, wspominać, snuć przypuszczenia. Na przykład co do tego, jaki będzie rok Węża. Że paskudny, można się domyślać, ale jak konkretnie, w szczegółach?

Jutro wracam z Pragi do Warszawy, ostatnim samolotem. Do tego czasu będę trwał w zawieszeniu. W tym roku, o ile Wąż pozwoli, skończę pięćdziesiąt dwa lata. Nie wiem, czy to dużo; mentalnie czuję się siedemnastolatkiem z całym bagażem tego stanu. W domu czeka na mnie Anka i nasz trzymiesięczny syn, którego nazwałem Miłoszem. Jest taki czeski reżyser i jeszcze zmarły polski poeta, którego nikt nie czyta, bo dzisiaj mało kto już czyta, zwłaszcza wiersze, i to jeszcze na papierze. Książek i tak jest za dużo, obrazów też pełno, wszystkie szarpią nas za guzik i dopraszają się o uwagę. Próbują nas zwabić pochlebstwem albo rozmyślnie, naiwnie szokują. Więc natłok. Jedyną ulgę niosą mi ilustrowane czasopisma motoryzacyjne, które wciąż od nowa opisują ten sam blaszany wózek. To chyba jakaś niemiecka norma każe motoryzacyjnym pismakom twierdzić, że „X i Y to dobre auta, chociaż i Z ma pewne praktyczne zalety”. X, Y i Z nie różnią się niczym oprócz logo. Oto epistemologia tworzona w Legolandzie, krainie z równych, pastelowych klocuszków z plastiku.

Dlatego ciekawią mnie Chiny. Co piszą Chińczycy w swoich czasopismach motoryzacyjnych? Czy prowadzą rankingi na najlepszą podróbkę? Podróbkę podróbki? Czy idą w zawody, kto wymyśli bardziej barokowe, fikuśne, totalnie wyuzdane i nieskandynawskie logo na atrapę? Piszę to jako osoba kilka lat temu wożona po Chinach ichnimi limuzynami, w tym jedną marki Czerwony Sztandar. Było niebiańsko pięknie. Nawet kiedy na zdezelowanym rowerze dyrdałem wzdłuż murów miejskich Xi’an. Czternaście kilometrów jazdy po krawędzi, mimo mej lekkiej jeszcze wtedy nadwagi i psiego dymu z miejscowych garkuchni. Średniowieczne mury i brama, za którą zaczynał się jedwabny szlak. Chiny mi wtedy zaimponowały. Niedługo zrobią podróbkę promu kosmicznego Columbia, jestem o tym święcie przekonany, widząc ich ambicję i zręczne małe rączki powielone razy miliard i pół.

Na razie schroniłem się w Esplanadzie, pośrodku starej, zimnej Europy. Ciasno. Za dużo tutaj tej secesji. Za dużo staroci, knajpek w piwnicach i uroczych zaułków. W restauracji na dole wiszą żyrandole z dmuchanego szkła wielkie jak amerykańskie łabędzie. W korytarzach leżą miękkie dywany. Tylko grube czeskie pokojówki nic sobie z tego nie robią i po swojemu kwaczą o domowych sprawach. Ale w końcu ich prawo, są w pracy. „Kto nie okrada pracodawcy, okrada swoją rodzinę”, jak podobno głosi miejscowe przysłowie. Nie wiem, czy lubię Czechów. Jakoś tam ich rozumiem, ale nie znajduję w sobie poczciwej polskiej czechofilii karmionej papką ze Szwejka i Kundery. Trochę pracuję z Czechami, a kontakt z realnymi ludźmi skutecznie poprawia perspektywę. Dla Czechów jestem pewnie zarozumiałym cwaniakiem zza bliskiej granicy, takim, co to chce wszystkimi rządzić, chociaż sam jest bałaganiarz i ladaco. Czytaj: jestem Polakiem. Całkiem trafny opis. Przed snem zbieram z wykładziny bibelociki, co wypadły mi z zakamarków portfela. Chińska, a jakże, moneta z kwadratową dziurką. Izraelski amulet na szczęście domu. I cekin z przepaski tancerki brzucha, z którą tańczyłem w 2003 albo 2004 w nocnym Tel Awiwie, dotrzymując jej kroku. Brzuchem dysponowałem, kondycją także (nie dziw, że zgubiła cekin). Jutro się to wszystko posprząta. O 8:30 podjeżdża taksówka, która mnie i jednego Włocha zabierze do zakładów.